در شرایطی که با رشد حاشیه‌نشینی در ایران در نتیجه افزایش قیمت مسکن، بنا بر آمار رسمی اکنون بیش از شش میلیون حاشیه نشین در کشور وجود دارد، رییس سازمان محیط زیست می‌گوید حاشیه نشینی در تهران و شهرهای بزرگ مشکلات محیط زیستی ایجاد کرده است.

شینا انصاری،‌ رییس سازمان حفاظت محیط زیست در جریان یک میزگرد که در دانشگاه «شریف» برگزار شد، مهاجرت مردم از شهرهای کوچک به حاشیه و اطراف تهران و شهرهای بزرگ را عامل ایجاد مشکلات محیط زیستی دانست.

در ده سال اخیر، بارها به بروز مشکلات محیط‌زیستی در پی افزایش جمعیت حاشیه نشین اشاره شده است. تیرماه سال ۱۴۰۰، همایشی به همین عنوان در اسلامشهر، که خود در گذشته یکی از کانون‌های حاشیه‌نشینی تهران به شمار می‌رفت، برگزار شد.

دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس هم در آذر ماه سال ۱۴۰۱ گزارشی زیر عنوان «حاشیه‌نشینی (اسکان غیررسمی) در ایران، رویکردها، سیاست‌ها و اقدامات» منتشر کرد.

بر اساس این گزارش در سال ۱۴۰۰، در کل کشور شش میلیون و ۱۸۷ هزار و ۱۰۵ نفر حاشیه‌نشین وجود داشته است.

اطلاعات این گزارش نشان می‌دهد میانگین رشد حاشیه‌نشینی در سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۰ حدود هفت درصد بوده است. در دوره بعدی، جمعیت حاشیه‌نشینان در سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۵، مصادف با دولت‌های میرحسین موسوی و دولت اول اکبر هاشمی رفسنجانی، به طور متوسط ۱۱ درصد بوده است.

رشد حاشیه‌نشینی در سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵، سال‌های مصادف با دو دولت اصلاحات محمد خاتمی به ۱۹ درصد رسید. در دو دولت محمود احمدی‌نژاد و دولت اول حسن روحانی یعنی بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۷، رشد حاشیه‌نشینی در کشور حدود ۲۳ درصد بوده است اما در دولت دوم روحانی، میانگین رشد حاشیه‌نشینی در کشور به ۲۵ درصد رسید.

در نتیجه، در حال حاضر جمعیت حاشیه نشین و اسکان در سکونت‌گاه‌های غیر رسمی، در کل کشور به حدود شش میلیون و ۲۰۰ هزار نفر رسیده است. استان‌های خراسان رضوی، کرمانشاه، آذربایجان شرقی و تهران، بالاترین تعداد حاشیه‌نشیبن را در خود جا دادند.

دلیل رشد حاشیه نشینی در دوره‌های قبل، عواملی چون صنعتی شدن کشاورزی پیش از انقلاب ۱۳۵۷، جنگ و تبعات آن در سال‌های دهه ۶۰ و ابتدای دهه ۷۰ بود.

اما در سال‌های نیمه دوم دهه ۹۰، علت رشد حاشیه نشینی تغییر کرد. فروردین‌ سال ۱۴۰۲، بیت‌الله ستاریان، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، گفت در شهر‌های بزرگ به دلیل فشاری که در بازار مسکن وجود دارد، افرادی که در محله‌ای ساکن هستند دیگر نمی‌توانند سال بعد به سکونت خود در همان جا ادامه دهند و مجبورند به فضای کوچک‌تر یا حاشیه شهر رانده شوند و در مواردی نیز به سکونت‌های غیررسمی روی می‌آورند. این موضوع را احمد وحیدی، وزیر کشور دولت ابراهیم رئیسی هم تایید کرد.